تغييرات اقليمي ايران طي ۶۱ سال اخير

اين مطالعه طي يك دوره 58 ساله از سال 1960 تا 2017 (1338 تا 1396) انجام شده و در اين مدت ، مقياس آب باران ، مقياس رطوبت خاص و بار هوا ارزيابي شده است.

“آب باران”؛ مولكول هاي آب در ستون هوا قرار دارند اما تبديل آنها به مايع يا جامد (به شكل باران و برف) به دماي هوا و ناپايداري جو بستگي دارد. وزن كلي بخار آب در ستون عمودي هوا با سطح مقطع واحد بر حسب كيلوگرم بر متر مربع يا ميلي متر اندازه گيري مي شود.

به وزن بخار آب در هوا واحد وزن در واحد “رطوبت خاص” گفته مي شود كه در گرم آب در هر كيلوگرم هوا اندازه گيري مي شود. رطوبت خاص هرچه تعداد مولكول هاي بخار آب در هوا بيشتر باشد هرچه دماي هوا بيشتر باشد ، رطوبت ويژه در مرحله اشباع بالاتر است.

باد معيار اندازه گيري حركت افقي هوا است. واحد اندازه گيري متر و زاويه هوا در ثانيه است. هواي جاري از دريا رطوبت هوا را افزايش مي دهد و هوا از خشكي جريان مي يابد. آنها مي توانند رطوبت هوا را از بين ببرند و خشك تر كنند.

اين داده ها ابتدا براي دو دوره 29 ساله (1960 تا 1988 و 1989 تا 2017) و سپس پنج بار متوالي براي يك دوره 10 ساله و يك مورد براي يك دوره هشت ساله مقايسه شد.

براساس نتايج اين مطالعه ، مناطق شمال غربي ، غربي و تپه اي مركزي كشور كمترين ميزان بارندگي و بيشترين ميزان رطوبت را داشته اند. مطالعات بيش از دو دوره 29 ساله نشان داده است كه 29 سال دوم باران باران به ويژه در جنوب غربي ايران به ميزان قابل توجهي از رطوبت ، بادهاي غربي و جنوبي مي كاهد.

بادهاي جنوبي و غربي نقش مهمي در جريان هوا در ايران دارند و بنابراين كاهش آنها با كاهش بارندگي و رطوبت ويژه سازگار است.

طي 29 سال دوم ، بيشترين كاهش بارندگي و رطوبت ويژه مربوط به استانهاي جنوب غربي بوشهر ، خوزستان ، فر ، كهكيلويه ، بويراحمد ، ايلام و كرمانشاه بوده است.

مقايسه دوره 10 ساله نشان داد كه قوي ترين ميزان بارش در جنوب غربي و طي دوره 1960 تا 1969 (1348-1348) بوده است. اين فاجعه مثبت با گذشت زمان در جنوب غربي كاهش يافته و در سالهاي 2000 (2009-2009) اين ناسازگاري منفي و كاهش يافته است.

برطبق بررسي ها؛ روند مثبتي در داده هاي آب باران و رطوبت ويژه از 2010 تا 2017 (2017-2011) مشاهده شده است. با اين حال ، هنوز هم به طور قابل توجهي پايين تر از دوره قبل از 1991 است.

براساس اين نظرسنجي ، افزايش وزش بادهاي غربي و جنوبي با افزايش بارندگي و رطوبت ويژه در مناطق وسيعي از ايران همراه بوده است. در دهه هاي ديگر نسبت به دهه 1960 ، به ويژه 2000 و 2017 ، سرعت باد در برابر بادهاي خشك شرق و شمال كاهش و افزايش مي يابد.

در انجام اين تحقيق ، سيد محمد ظفر نجم السادات ، ليلي عباسي و صديقه مهربار. محققان گروه مهندسي آب در مركز تحقيقات علوم جوي اقيانوس در دانشگاه شيراز در آن شركت كردند.

نتايج اين مطالعه در مارس 2011 در ژورنال Water and Soil (علوم و صنايع كشاورزي) در قالب يك مقاله علمي پژوهشي با عنوان “تغيير بارش ، خاصيت رطوبت و تغيير اقليم در ايران از ديدگاه تغيير اقليم” منتشر شد.